บทวิเคราะห์ความคิดของอีวาน อีลลิช นักปรัชญาชาวออสเตรีย อันโด่งดังจากหนังสือ 'โรงเรียนตายแล้ว' และ 'แพทย์ เทพเจ้ากาลี' หนังสือทั้งสองชี้ให้เห็นถึงแนวคิดที่ก้าวข้ามระบบการศึกษาและการแพทย์แบบดั้งเดิม เขาเสนอ 'การเรียนรู้แบบกระจายอำนาจ' และการยับยั้งตนของระบบการแพทย์
แม้ว่านักคิด นักปฏิบัติ นักปรัชญาหลายคนได้ตายไปแล้ว แต่ความคิดของพวกเขายังคงอยู่ และได้สร้างพลังและแรงบันดาลใจให้ผู้คน ก่อให้เกิดขบวนการประชาสังคม และการเปลี่ยนแปลงได้ไม่น้อย อีวาน อีลลิช (Ivan Illich) อดีตบาทหลวง นักปรัชญา นักวิพากษ์สังคมชาวออสเตรีย โด่งดังเพราะ “ โรงเรียนตายแล้ว ” ( Deschooling Society 1971) กับ “ แพทย์ เทพเจ้ากาลี ” (Medical Nemesis 1975) หนังสือ “ โรงเรียนตายแล้ว ” เขาวิพากษ์ ระบบการศึกษา ในรูปแบบสถาบัน โดยเสนอวิสัยทัศน์เกี่ยวกับระบบ การเรียนรู้ แบบกระจายอำนาจ
ซึ่งเป็นทางเลือกใหม่สำหรับการศึกษาในสังคม ท้าทายรูปแบบการศึกษาแบบดั้งเดิมและผลกระทบทางสังคมในหลายแง่มุมสร้างสรรค์ และทำให้คนพึ่งพาสถาบันการศึกษามากเกินไป เขาเชื่อว่าโรงเรียนเป็นเครื่องมือในการควบคุมสังคม รักษาโครงสร้างลำดับชั้น แทนที่จะส่งเสริมการเรียนรู้และการเติบโตของปัจเจกบุคคล เขาแยกการเรียนรู้จากการเรียนในโรงเรียน'การเรียนรู้' เป็นกระบวนการธรรมชาติและเกิดขึ้นตลอดชีวิต ส่วน'การเรียนในโรงเรียน' เป็นระบบที่แข็งตัวและถูกจัดการโดยสถาบัน เขาเสนอว่าการเรียนรู้ถูกผูกขาดโดยโรงเรียน ซึ่งเน้นที่การให้ใบรับรองและสถานะทางการศึกษา ทำให้ความรู้เข้าถึงได้น้อยลงและจำกัดรูปแบบความหลากหลาย เขามองว่าโรงเรียนไม่ได้สร้างบุคคลที่มีการศึกษาดีเสมอไป แต่กลับส่งเสริมการปรับตัวให้เหมือนกันหมด ผลิตคนเหมือนโรงงานอุตสาหกรรม จำกัดความคิดเชิงวิพากษ์ และเน้นการแข่งขันมากกว่าความร่วมมือ อิลลิชว่า ควรการยกเลิกสถาบันการศึกษา (deschooling) ปลดปล่อยสังคมจากระบบโรงเรียนแบบเดิม โดยแทนที่ด้วยเครือข่ายการเรียนรู้ที่ยืดหยุ่นและกระจายอำนาจ ซึ่งช่วยให้ผู้คนสามารถเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง จากเพื่อนๆ และที่ปรึกษาได้ แนวคิดสำคัญในหนังสือคือการสร้าง'เครือข่ายการเรียนรู้” (learning webs) เชื่อมโยงบุคคลที่ต้องการเรียนรู้เข้ากับผู้ที่มีความรู้ ทักษะ หรือทรัพยากรในการสอน ระบบนี้จะขึ้นอยู่กับการมีส่วนร่วมโดยสมัครใจและความร่วมมือ เพื่อให้การเรียนรู้เข้าถึงได้ง่ายและเป็นส่วนตัวมากขึ้นเขาเน้นการเรียนรู้ด้วยตนเองและความเป็นอิสระ ซึ่งบุคคลสามารถควบคุมการศึกษาของตนเองได้ตามความสนใจ ความต้องการ และความสามารถของแต่ละคน แทนที่จะถูกจำกัดด้วยหลักสูตรมาตรฐาน เขาวิพากษ์บริโภคนิยมในระบบการศึกษา วิจารณ์การศึกษาเป็นสินค้าพาณิชย์ความรู้กลายเป็นผลิตภัณฑ์ที่ต้องบริโภค และความสำเร็จถูกวัดจากใบรับรองและปริญญา มากกว่าทักษะหรือความเข้าใจที่แท้จริง หลังจาก “โรงเรียนตายแล้ว” อีวาน อีลลิช เขียน “แพทย์ เทพเจ้ากาลี” (1975) ที่คุณหมอสันต์ หัตถีรัตน์แปล (1980 ให้ชื่อหนังสือภาษาไทยที่ “ปังมาก”) สร้างความฮือฮาและปฏิกิริยาจากวงการสาธารณสุขไม่น้อย เขาวิพากษ์วิจารณ์ระบบการแพทย์สมัยใหม่ที่ก้าวล้ำเกินขอบเขตที่เหมาะสมและผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์ที่ตามมา ซึ่งเขาเรียกว่า'Iatrogenesis' (อันตรายที่เกิดจากระบบการแพทย์) โดยมีแนวคิดสำคัญดังนี้ การแพทย์ก้าวล้ำเกินขอบเขต ก้าวข้ามบทบาทที่เป็นประโยชน์ โดยการทำให้กระบวนการปกติในชีวิต เช่น การเกิด การแก่ชรา และการตาย กลายเป็นปัญหาทางการแพทย์ที่ต้องได้รับการรักษา การทำเช่นนี้บ่อนทำลายความสามารถของผู้คนในการจัดการสุขภาพด้วยตนเองอย่างเป็นธรรมชาติ เขาบอกว่า ระบบการแพทย์ก่อให้เกิดอันตรายในสามรูปแบบ คือ (1) อันตรายที่เกิดขึ้นโดยตรงจากการรักษาทางการแพทย์ เช่น ผลข้างเคียงของยา ความผิดพลาดในการผ่าตัด หรือการติดเชื้อในโรงพยาบาล (2) ผู้คนพึ่งพาระบบการแพทย์มากเกินไปจนสูญเสียความสามารถในการดูแลสุขภาพของตนเอง และเปลี่ยนความรับผิดชอบเรื่องสุขภาพจากปัจเจกและชุมชนไปสู่ผู้เชี่ยวชาญ และ (3) ระบบการแพทย์ทำให้ผู้คนเข้าใจผิดเกี่ยวกับกระบวนการธรรมชาติของชีวิต เช่น การแก่ชรา ความทุกข์ทรมาน และความตาย และสร้างความคาดหวังที่ไม่สมจริงต่อสุขภาพและความเป็นอมตะ เขาชี้ให้เห็นว่าสุขภาพได้ถูก'ยึดไป' จากบุคคลและชุมชนโดยระบบการแพทย์ ซึ่งอาชีพแพทย์เป็นผู้กำหนดว่าอะไรคือสุขภาพหรือความเจ็บป่วย โดยไม่คำนึงถึงความแตกต่างทางวัฒนธรรม สังคม หรือความต้องการส่วนบุคคล การรวมศูนย์เช่นนี้ทำให้ผู้คนสูญเสียอำนาจในการรับผิดชอบสุขภาพของตนเอง เขาวิจารณ์ระบบการแพทย์เชิงอุตสาหกรรม วิจารณ์ระบบสุขภาพที่ขับเคลื่อนด้วยผลกำไร ซึ่งให้ความสำคัญกับเทคโนโลยี การใช้ยา และการรักษาที่มีราคาแพงมากกว่าการดูแลแบบองค์รวมและการป้องกันโรค เขาเตือนว่าระบบนี้อาจส่งเสริมโรคมากกว่าสร้างสุขภาพที่แท้จริง เขาเสนอว่าการแพทย์มีขีดจำกัดที่เป็นธรรมชาติในสิ่งที่สามารถทำได้ และเรียกร้องให้ระบบการแพทย์มีความอ่อนน้อมถ่อมตนและยับยั้งตนเอง โดยมุ่งเน้นไปที่การบรรเทาความทุกข์ การป้องกันอันตราย และการเคารพกระบวนการธรรมชาติของชีวิต แทนที่จะพึ่งพาระบบการแพทย์มากเกินไป เขาสนับสนุนให้บุคคลและชุมชนกลับมาดูแลและควบคุมสุขภาพของตนเอง โดยเน้นการใช้วิธีการดั้งเดิมและปฏิบัติในท้องถิ่นที่ช่วยให้ผู้คนเข้าใจและจัดการสุขภาพโดยไม่ต้องพึ่งการแทรกแซงทางการแพทย์มากเกินไป เขาเรียกร้องให้สังคมทบทวนเรื่องความทุกข์และความตาย โดยมองว่าสิ่งเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตที่เป็นธรรมชาติและมีความหมาย แทนที่จะเป็นปัญหาทางการแพทย์ที่ต้อง'แก้ไข' เขาวิจารณ์ระบบการแพทย์ที่ส่งเสริมภาพลวงตาเรื่องความเป็นอมตะ และบ่อนทำลายวิธีการดั้งเดิมในการเผชิญหน้ากับความท้าทายในชีวิ
อีวาน อีลลิช โรงเรียนตายแล้ว แพทย์ เทพเจ้ากาลี Deschooling Iatrogenesis การเรียนรู้ ระบบการศึกษา ระบบการแพทย์ การแพทย์แบบดั้งเดิม สุขภาพ ความตาย
ประเทศไทย ข่าวล่าสุด, ประเทศไทย หัวข้อข่าว
Similar News:คุณยังสามารถอ่านข่าวที่คล้ายกันนี้ซึ่งเรารวบรวมจากแหล่งข่าวอื่น ๆ ได้
'เควิน' มีอาการบาดเจ็บ ถอนตัวทีมชาติไทยชุดฟีฟาเดย์'อิชิอิ - แพทย์' เห็นพ้องให้ 'เควิน ดีรมรัมย์' แบ็กซ้าย จากสโมสรการท่าเรือ ถอนตัวจากทัพ 'ช้างศึก' ในเกมอุ่นเครื่องปฏิทิน ฟีฟ่า เดย์ เนื่องจากมีอาการบาดเจ็บ โดยการถอนตัวครั้งนี้ถือเป็นครั้งที่ 8 แล้ว ความเคลื่อนไหวการแข่งขัน ฟุตบอลอุ่นเครื่องตามปฏิทินฟีฟ่า เดย์ ประจำเดือน พ.ย.2567 ที่ ธรรมศาสตร์ สเตเดียม ในวันที่ 14 และ 17 พ.ย.
อ่านเพิ่มเติม »
แพทย์ชี้ ASD และ ADHD ของ Sam Bankman-Fried ผลกระทบต่อคดีแพทย์ 8 คนยื่นเอกสารสนับสนุนคำอุทธรณ์ของ Sam Bankman-Fried โดยอ้างว่าอาการออทิสติกสเปกตรัม (ASD) และโรคสมาธิสั้น (ADHD) ของเขาส่งผลกระทบต่อกระบวนพิจารณาคดี
อ่านเพิ่มเติม »
จี้รัฐแก้ปัญหา ผู้ป่วยเพิ่ม-แพทย์ขาด รับดีมานด์ Holistic Health พุ่งชี้ดีมานด์ “การดูแลสุขภาพแบบองค์รวม” พุ่ง เหตุคนไทยต้องการมีสุขภาพดี ชีวิตยืนยาว แต่ขาดความรู้ความเข้าใจ สวนทาง “แพทย์” ที่มีความรู้มีเพียง 10% ขณะที่ภาครัฐแก้ปัญหาไม่ตรงจุด ส่งผลตัวเลขผู้ป่วยเพิ่มทุกปี
อ่านเพิ่มเติม »
สิงห์อาสา ร่วมกับ แพทย์ ม.แม่ฟ้าหลวง จัด 3 หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ ดูแลผู้ประสบภัยน้ำท่วมสิงห์อาสา ร่วมกับ แพทย์ ม.แม่ฟ้าหลวง จัด 3 หน่วยแพทย์เคลื่อนที่ ลง ต.แม่ข้าวต้ม อ.เมืองเชียงราย และ อ.แม่สาย ดูแลผู้ประสบภัยน้ำท่วม
อ่านเพิ่มเติม »
วงการแพทย์เอเชียตื่นตัวเรื่อง AI แห่ลงทุนด้าน Data เชื่อมโยงข้อมูล ลดปัญหาขาดแคลนหมอ ทำงานไม่ทันวงการเฮลท์แคร์ในเอเชียแปซิฟิก ชี้ ความล่าช้าในการดูแลรักษาผู้ป่วยมาจากปัญหาการขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ อุปสรรคใหญ่คือการเชื่อมโยงข้อมูลจากหลายแหล่ง ทำให้ AI และ Data เป็นเทคโนโลยีที่วงการเฮลท์แคร์หวังนำมาช่วยยกระดับการดูแลรักษาผู้ป่วย โดยกว่า 60% มีแผนที่จะลงทุนเพิ่มด้าน AI ภายใน 3 ปีข้างหน้า เตรียมนำ AI มาใช้จัดการยา ติดตามผู้ป่วย...
อ่านเพิ่มเติม »
ศาลรัสเซียตัดสินจำคุก นักข่าวอเมริกัน โทษฐานจารกรรมข้อมูลศาลรัสเซียตัดสินจำคุก อีวาน เกิร์ชโควิช ผู้สื่อข่าวชาวอเมริกัน สังกัดหนังสือพิมพ์เดอะ วอลล์ สตรีท เจอร์นัล ...
อ่านเพิ่มเติม »